Petrol devi Shell, Mart 2022’de Rusya’dan 100 bin metrik ton ham petrol aldığı için özür dilemesinin ve Ukrayna işgali nedeniyle Rusya’dan gaz ve petrol alımını da “mümkün olan en kısa sürede” tamamen durduracağını açıklamasının ardından 1 yılı aşkın süre geçmesine rağmen Rus gazı ticareti yapmaya devam ediyor.
Global Witness’ın analizine göre İngiltere ve Hollanda ortaklı şirket, 2022’de Rusya’nın gemi kaynaklı gaz ihracatının yaklaşık sekizde birini gerçekleştirdi.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky’nin danışmanlarından Oleg Ustenko, Shell’i “kan parası” kabul etmekle suçlarken, Shell alım satımların “uzun vadeli sözleşme taahhütlerinin” sonucu olduğunu ve yasaları veya yaptırımları ihlal etmediğini söyledi.
DURDURMA SÖZÜNE RAĞMEN TİCARETE DEVAM EDİYOR
Shell, Mart 2022’de Rus petrol ve gazından çekilmeyi planladığını söylemesinin ardından 1 yılı aşkın süre geçmesine rağmen Yamal ve Sakhalin olmak üzere iki Rus limanından LNG almaya devam ediyor.
9 Mayıs gibi kısa bir süre önce, 160 bin metreküpten fazla sıkıştırılmış gaz taşıma kapasitesine sahip büyük bir tanker Rusya’nın uzak kuzeyindeki Yamal yarımadasında bulunan Sabetta limanından ayrıldı. BBC’de yer alan habere göre, kargo nihai varış noktası olan Hong Kong’a doğru yola çıkmadan önce Shell tarafından satın alındı.
Global Witness tarafından analiz edilen Kpler veri tabanındaki verilere göre, Shell’in bu yıl Yamal’dan satın aldığı 8 LNG kargosundan biri oldu.
Global Witness’ın hesaplarına göre Shell, geçen yıl Rusya’nın deniz yoluyla taşınan LNG ticaretinin yüzde 12’sini oluşturuyordu ve o yıl Rusya menşeli LNG’nin ilk 5 tüccarı arasında yer alıyordu.
PROJELERDEN ÇEKİLDİ ANCAK SÖZLEŞMELERE UYUYOR
Shell, 28 Şubat 2022’deki açıklamasında, Rusya’daki petrol ve gaz projelerden çekilme kararı aldığını duyurmuştu.
Shell, Sakhalin gaz projesinde azınlık bir yatırımcıydı, ancak geçen yıl Eylül ayında Rus hükümetinin hisselerini yerel bir işletmeye devretti ve o zamandan beri Sakhalin’den hiç gaz almadı.
Ancak Reuters haber ajansına göre Shell, Novatek ve Yamal’dan 2030’lara kadar yılda 900 bin ton satın almasını zorunlu kılan sözleşmeye hâlâ uyuyor.
‘SHELL, PUTİN’İN CEBİNE PARA KOYUYOR’
Shell’in gaz ticaretine devam ettiği Rusya’nın ikinci büyük gaz şirketi Novatek’in ödediği vergilerin Rus hükümetinin bütçesine önemli katkı sağlaması ise eleştirilere sebep oluyor.
Ukrayna cumhurbaşkanı danışmanlarından Oleg Ustenko Shell’e yönelik eleştirilerinde şu ifadelere yer veriyor:
“Shell, Rus gazı ticaretine devam ederek Putin’in cebine para koyuyor ve Rusya’nın Ukrayna halkına karşı vahşi saldırısını finanse etmeye yardımcı oluyor. Shell ve tüm petrol endüstrisinin Rusya’da kazandığı büyük meblağlar, hissedarlarının ceplerini doldurmak yerine Ukrayna’nın yeniden inşasına fon sağlamak için kullanılmalı.”
‘YASALARA VE DÜZENLEMELERE UYGUN’
Eleştirilerin odağında olan Shell ise konuya ilişkin yaptığı açıklamada “Shell, spot piyasadan Rus LNG’si almayı durdurdu, ancak hâlâ bazı uzun vadeli sözleşme taahhütleri var. Bu, yaptırımlara, faaliyet gösterdiğimiz ülkelerin yürürlükteki yasalarına ve düzenlemelerine tamamen uygun” dedi.
Rusya- Ukrayna savaşı nedeniyle Rus hükümetine baskı yapmakla istikrarlı ve güvenli enerji arzını sağlamak arasında ikilem olduğunu belirten Shell, bu zorlu kararın hükümetler tarafından alınması gerektiğini söyledi.
